Pionowe wady zgryzu – Zgryz otwarty
Zgryz otwarty jest złożoną wadą, która przede wszystkim kojarzy się niedostatecznym zachodzeniem na siebie zębów siecznych. Przednia część uzębienia jest faktycznie miejscem, w którym zgryz otwarty manifestuje się najczęściej. Nie zawsze jednak prawidłowe schodzenie się zębów dolnych i górnych w linii okluzji oznacza brak zgryzu otwartego. U większości pacjentów zgryz otwarty ma postać zakamuflowaną. Oznacza to, że wraz z rozwojem, organizm samoistnie prowadzi do sytuacji, w której nadmierne wyrzynanie zębów przednich powoduje zamaskowanie wady. Efektem takiego działania jest nieestetyczny uśmiech, nadmiernie eksponowane zęby przednie wraz z dziąsłami.
Przyczyny powstawania zgryzu otwartego
Zgryz otwarty podobnie jak każda wada ortodontyczna może być spowodowana przez czynniki genetyczne lub środowiskowe. Oznacza to, że dzieci pacjentów z „zespołem twarzy długiej”, zgryzem otwartym, nadmiernym eksponowaniem zębów przednich, najprawdopodobniej będą dotknięte podobną wadą. Niekorzystny, dziedziczony wzorzec wzrostu może zostać zdiagnozowany już na etapie uzębienia mlecznego. Poza czynnikami genetycznymi, bardzo ważną rolę odgrywają czynniki środowiskowe – takie jak ssanie palca, ssanie smoczka, niedrożność dróg oddechowych, wypychanie języka, niemowlęcy typ przełykania. Powyższe przyczyny zgryzu otwartego mogą w różnym stopniu nasilać wadę, jednak odpowiednio szybko diagnoza, może zahamować postęp nieprawidłowości i przywrócić harmonijny zgryz. Uważa się, że nieprawidłowości zdiagnozowane przed 4 rokiem życia, mogą samoistnie ulec korekcie, po wyeliminowaniu czynnika sprawczego.Leczenie
Zgryz otwarty należy do wad, które leczy się najtrudniej. Podstawowym rozgraniczeniem, którym kieruje się ortodonta podczas wyboru sposobu leczenia każdej wady jest wiek. W przypadku wad pionowych rozgraniczenie przedstawia się następująco:-
Pacjenci na wczesnym etapie rozwoju
Pacjenci do etapu późnego uzębienia mlecznego zwykle są leczeni przez wyeliminowanie czynników środowiskowych powodujących otwieranie się zgryzu. W przypadku czynników takich jak ssanie palca czy nieprawidłowe wypychanie języka przeważnie stosuje się zaporę dla języka, która w krótkim czasie znakomicie niweluje niekorzystne przyzwyczajenia. Jeżeli do złych nawyków ssania palca dochodzi tylko w nocy, pomocne może okazać się mechaniczne zablokowanie ręki piżamką. -
Pacjenci w trakcie rozwoju
Do tej grupy należą przede wszystkim pacjenci w trakcie wymiany uzębienia z mlecznego na stałe oraz ze wczesnym stałym uzębieniem. Również w tej grupie mogą występować złe nawyki, które można eliminować za pomocą ćwiczeń oraz różnego rodzaju aparatów ruchomych. Ponadto leczenie zgryzu u pacjentów z niekorzystnym wzorcem wzrostu można przeprowadzić za pomocą:- aparatów zewnątrzustnych typy headgear,
- szyn nagryzowych,
- łuków podniebiennych i językowych.
-
Pacjenci dorośli
Tę grupę można leczyć aktywnie wpływając na ukształtowane uzębienie. Podczas podejmowania decyzji należy rozważyć zarówno kwestie przywrócenia funkcji, jak również uwzględnić estetykę. Leczenie przez ekstruzję (nadmierne wyrzynanie) zębów przednich często prowadzi do niekorzystnego estetycznie eksponowania zębów siecznych zarówno w uśmiechu, jak i w spoczynku. Inną metodą leczenia jest intrudowanie (wciskanie) zębów trzonowych, które powoduje domykanie zgryzu na zasadzie działania klina. Powyższe działanie korzystnie wpływa na profil pacjenta, ponieważ żuchwa przesuwa się do przodu i do góry (przeciwnie do wskazówek zegara) – co uwydatnia bródkę, poprawiając estetykę profilu. Schemat leczenia dostępny z boku (Ryc. – Zgryz otwarty przedni – leczenie)
Zgryz otwarty przed leczeniem
Zgryz otwarty intruzja zębów bocznych
Zgryz otwarty – anteriorotacja
Zgryz otwarty po leczeniu
Pionowe wady ortodontyczne – Najczęściej zadawane pytania:
- W jakim wieku należy udać się na pierwszą konsultację ortodontyczną ? Na wizytę kontrolną, podczas której lekarz ortodonta jest w stanie ocenić ustawienie zębów mlecznych można przeprowadzić w wieku 3,5 – 4 roku. Wizyta ta służy identyfikacji niekorzystnych nawyków takich jak ssanie palca/smoczka, niekorzystne wypychanie języka, przerost języka, oddychanie przez usta. Ocena powyższych czynników pozwoli wyeliminować efekty niekorzystnych nawyków i przywrócić właściwy kierunek rozwoju uzębienia.
- Kiedy wiadomo, że u dziecka może rozwinąć się zgryz otwarty ? Ocenę rozwoju zębów i kości najlepiej kontrolować regularnie od wieku pełnego uzębienia mlecznego. W wieku 5-6 lat można już zauważyć pierwsze wstępne oznaki świadczące rozwoju zębów i kości w kierunku zgryzu otwartego. W przypadku zaobserwowania niekorzystnych cech, lekarz często zaleca podjęcie działań mających na celu korektę wzrostu w zakresie pionowym. Korekta ta w przypadku zgryzów otwartych zwykle ma na celu hamowanie nadmiernego wyrzynania się zębów trzonowych.
